Hoefslag #7 2024
Wie de top-dressuurport nauwlettend volgt, ziet dat er de laatste tijd in de waardering door de juryleden meer aandacht is voor de harmonie tijdens de oefeningen dan voor de spectaculaire bewegingen. Waar de punten eerst om je oren vlogen bij een hoog gestrekt voorbeen, lijkt die tijd nu achter de rug en tonen de winnende combinaties vooral lichtheid en ongedwongenheid. Een trend die goed aansluit bij de rijkunstige principes van de FEI. Maar hoe bereik je die ontspanning, die aan de basis ligt van de lichtvoetigheid die het spektakel heeft vervangen?
Iedere ruiter heeft weleens meegemaakt dat zijn paard verre van ontspannen liep: met een vaste rug en flink wat teugeldruk was de harmonie ver te zoeken. Als je alles loslaat wordt je paard wel ontspannen, maar ook een meter langer. Dat kan niet de bedoeling zijn. Dus wordt er gezocht naar een oplossing, waardoor dat paard nou eindelijk zijn kaak gaat loslaten. Op zoek naar een snelle oplossing lijken een dunner bit en een hulpteugel het beoogde resultaat op te leveren: met wat flexen in de nek wordt de druk in de hand lichter en het “ontspannen rijden” kan beginnen. Maar is dit eigenlijk wel zo? Alleen een los contact in de hand wil niet zeggen dat het paard door zijn hele lichaam aan de hulpen is. “Losgelassen” zoals de Duitsers treffend zeggen. Laat staan dat je een fijne aanleuning krijgt. Eerder een gevoelloos hand-mond contact, waarbij de kaak aangespannen blijft en niet zelden de mond open is gesperd, tenzij de sperriem dat weer verhindert. Meestal is het alleen de derde nekwervel die soepel is geworden (de valse knik), terwijl de rest van het paardenlichaam alleen maar strakker wordt. Kortom: ontspanning laat zich niet afdwingen.
Ontspanning laat zich niet afdwingen
Voor de échte harmonie tijdens het rijden is vooral veel geduld nodig. Het paard moet al bij het inrijden vertrouwen in de ruiter krijgen, waardoor het zich durft te ontspannen. Een cowboy die je paard “even” zadelmak maakt is een valse start. Tijdens ieder stapje in de opleiding moet kritisch worden gekeken of de takt, de ontspanning en de balans nog wel in orde zijn. Een angstig paard moet gerustgesteld worden, in plaats van gestraft. Is het paard niet meer ontspannen en vol vertrouwen: dan even terugschakelen tot het vertrouwen hersteld is en weer verder. In plaats van je paard te dwingen om “los te laten”, moet je het paard verleiden om zich te blijven ontspannen. Je kunt bijvoorbeeld door gymnastiserende oefeningen, afhankelijk van de graad van africhting, bereiken dat het paard zich ontspant in de bovenlijn, zonder grote inwerking met de hand. Deze manier van ontspanning werkt langdurig. In tegenstelling tot de afgedwongen (schijn-)ontspanning. Die verdwijnt, zodra de dwangmaatregelen worden weggenomen en het onderdrukte verzet weer boven komt. En nog erger is het feit dat een paard dat eenmaal onder dwang is opgeleid niet- of heel moeilijk nog tot echte ontspanning kan komen.
Gelukkig zijn de huidige juryleden zich meer en meer bewust van de ongewenste afgedwongenheid en letten ze sterk op signalen die daar op wijzen. Deze manier van rijden wordt niet meer beloond in de ring. Dus als je paard nog niet toe is aan wedstrijddeelname, is het misschien beter om nog een seizoen de tijd te nemen tot het vertrouwen en de harmonie er is. Dán kan je met je paard voor de dag komen in lichtheid en ongedwongenheid en de bewondering oogsten van iedereen die ook een hart voor paarden heeft.
Commentaires